We Wrocławiu mieszkam w Ledigenheim, obecnie "Park Hotel" będącym częścią WUWA (Wohnung und Werkraum), wystawy z końca l. 20-ych XX w. poświęconej nowoczesnym tendencjom w budownictwie.

Aż się wierzyć nie chce, że budynek jest z 1929 r. (!). Do dyspozycji mam 3-poziomowe mieszkanko, obejmujące przedsionek (I poziom), salon z aneksem kuchennym (II poziom) i sypialnię z łazienką (III poziom). Funkcjonalność rewelacyjna. Mimo upływu prawie 100 lat, budynek z powodzeniem mógłby uchodzić za współczesny.

Konferencja kończy się w piątkowe popołudnie, a ja godzinę później ubrany „w obcisłe” zmierzam przez to rozległe miasto ku jego zachodnim rogatkom.

Staram się unikać dróg krajowych i wojewódzkich. Lokalnymi drogami przejeżdżam obok wrocławskiego lotniska, a dalej przez Krzeptów, Skałkę, Bogdaszowice do Kostomłotów. Zdałem się na planowanie przy pomocy Garmin Connect, stąd na kursie pojawiają mi się nawet dość długie odcinki dróg polnych. Rower nie używany praktycznie od Bałtyk Bieszczady Tour 2022 daje radę.

Doroczny jesienny i nocny wyjazd do Torunia. Tym razem lewym brzegiem Wisły, chociaż Wisły w ogóle nie widziałem. W piątkowe popołudnie wsiadam do pociągu wraz z rowerem i przemieszczam się do Kutna. Słynny dworzec w remoncie, chociaż ściślej trzeba napisać, że stacja w remoncie. budynek dworca ma to już za sobą.
Na dworcu ostatnie i jedyne zakupy: woda, pepsi, coś słodkiego. Wyjeżdżam z miasta. Dość szybko robi się ciemno. Jadę wąskimi, dobrymi i bardzo dobrymi asfaltami. Przez wioski albo bezludzia. Moja trasa biegnie równolegle do autostrady A1. Czasami wręcz po drogach serwisowych. \
Jedzie się bardzo przyjemnie. Ciepło, sucho, bezwietrznie. W nowej dla mnie gminie Łanięta robię pamiątkowe zdjęcie kościoła.

Święty Stanisław poprosił mnie o odwiedziny. Przez cały rok mnie wspierał. Dyskretnie, po cichu ale bardzo skutecznie. Tak jak on to potrafi. Tak jak w serii książek Elżbiety Cherezińskiej o Władysławie Łokietku. Tej z "Koroną ..." w tytułach. Tam też mowa o nim to znaczy o bp. Stanisławie od czasu do czasu, albo nawet rzadziej. A cały czas jest. Tak, jakby patronował temu wszystkiemu, co się dzieje z udziałem "małego Króla. Nie ma już Stanisław swojego orędownika w osobie JP II, który przecież wcześniej, jako metropolita krakowski był jego następcą. A gdzie można udać się do bp. Stanisława? Oczywiście do Krakowa. Ale to zbyt oczywiste. Wawel, Skałka. Setki turystów, ścisk i zero sacrum.
Przypomniał mi się Piotrowin/Piotrawin. Piotrowin to nieboszczyk Piotr Strzemieńczyk, którego według podań miał wskrzesić Stanisław. I to wskrzesić nie w jakichś wzniosłych celach, ale na potrzeby procesu, w którym biskup był pozwanym. A sędzią był król Bolesław II. Chyba już wtedy i królowi i biskupowi "było nie po drodze". Biskup posądzony o zagarnięcie ziemi rycerskiej należącej wcześniej do owego Piotrowina nie miał na to dowodów. A wdowa wraz z sierotami nastawała na zwrot majątku. Król zdawał się być im przychylny. I w tym momencie bp Stanisław robi coś "fantastycznego" czyli wskrzesza Piotrowina. Ten świadczy na rzecz pozwanego biskupa. A skoro sam właściciel zeznał, że sprzedał ... . Proces wygrany. Tyle średniowieczne podanie. Jak tam było, trudno dzisiaj dociec, ale pozostały realne ślady tej historii w postaci wsi będącej wówczas przedmiotem sporu. We wsi noszącej nazwę Piotrawin jest średniowieczny kościół pod wezwaniem, a jakże św. Stanisława i gotycka kaplica, gdzie spoczywają szczątki Piotra Strzemieńczyka. Tam pojechałem. Nie pierwsza to wizyta w tym miejscu. Po raz pierwszy zawitałem tam pod wieczór, 26 lipca 2013 r. jadąc "Wiślaną Trasą Rowerową" z Baraniej Góry do Wisłoujścia. Wtedy, jak pamiętam, zmierzchało się, a mi spieszno było do Kazimierza Dolnego na nocleg.
Dzisiaj jest inaczej.
Wstaję skoro świt i przez Otwock, Karczew, Nadbrzeż i Glinę docieram do Góry Kalwarii. Dalej przez Warkę - ech te zakazy jazdy rowerem - Grabów nad Pilicą, Głowaczów i Pionki docieram do Zwolenia. Byłem już w nim w ramach "gminobrania" i dalsza część drogi w stronę Solca nad Wisłą będzie się częściowo pokrywała z ówczesną trasą. Tyle, że w odwrotnym kierunku. Jeżeli idzie o kierunek to jest on dzisiaj niekorzystny. To znaczy sam kierunek jazdy jest jaki jest. Natomiast wiatr jest południowy. Mocny i gorący. Jedzie się jakby w czeluść gorącej pieczary. Wytchnienie dają co jakiś czas lasy i cień drzew. No ale przecież to "pielgrzymka". Musi być wysiłek, musi być trudno i jest trudno. Od Solca na wschód. Przejeżdżam przez Wisłę po nowym (?) moście, a za mostem tylko kilometrów do Piotrowina. Zajeżdżam na niedzielną sumę. Kościół wewnątrz niewielki, porównując go ze współczesnymi obiektami sakralnymi. Dużo wiernych siedzi na ławkach wokół kościoła. Dołączam do nich i ja. Rower zostaje w cieniu pod drzewem. Jest chrzest. Chłopczyk otrzymuje imiona: Brajan Dawid. Hmmm. Po mszy, gdy wierni rozchodzą się szybciutko do domów zostaję na chwilę w kościele. Nie za długo, bo kościelny pobrzękuje kluczami. Jeszcze na chwilę do kaplicy-grobowca Piotrowina i powrót.

  

Jest nad wyraz gorąco. Czujnik w Garminie pokazuje 35,9 st. C. Zjeżdżam do Kazimierza Dolnego. Droga faktycznie prowadzi mocno w dół. Sam Kazimierz bardzo zatłoczony. W przydrożnej restauracji zamawiam obiad. Po obiedzie lawirując pomiędzy samochodami stojącymi w długaśnym korku wymykam się w kierunku Puław.

Poranek w Toruniu
Świtało. Pod ścianami średniowiecznych kamieniczek przemykali ostatni imprezowicze. Niektórzy odziani nad wyraz lekko, bo tylko w samych koszulach. Ja czułem się "rześko", ubrany w cztery warstwy, kominiarkę i najcieplejsze zimowe rękawice. Ostre światło nisko zawieszonego słońca czyniło widoki porannego Torunia mocno kontrastowymi. W zależności od tego, czy patrzyło się ze słońcem, czy pod słońce. Gen. Haller na pomniku był jakby cieniem, gdy tymczasem kościół garnizonowy pysznił się czerwienią dachówek i cegieł.
Dworzec Toruń Wschodni jest cieniem swojej dawnej świetności. Budynek pozostał, ale wnętrze strasznie zapuszczone. Perony także. Chcąc nie chcąc przysłuchuję się rozmowom kolejarzy wracających z nocki. Odwykłem już dawno od tego toruńskiego "jo" wtrącanego do prawie każdego zdania.
Na peron 1 wtoczył się poczciwy EN57 w barwach Polregio. Wciągnąłem rower do przedziału dla "podróżnych z większym bagażem ręcznym". Modernizacja nie zrujnowała klasycznego podziału i wyposażenia tego zestawu. Były więc tradycyjne alumniowe ramki okien, tradycyjnie zacinające się w pozycji zamknięte albo otwarte (Z/O). Bez żadnych opcji pośrednich. Tak samo z ogrzewaniem. W środku buchało jak z piekarnika. Regulacja ogrzewania jest w tradycyjnym EN57 także w dwóch pozycjach Z/O. Było "O". Tak bardzo "O", że podłoga zdawała się być plastyczna, a wieloletni brud osiadły na ściankach sublimował tym niepowatarzalnym i niepodrabialnym aromatem dawnych czasów. W kącie przedziału drzemał młody chłopak w czarnym ubraniu pracownika ochrony. Zapewne też wracał "z nocki".

Wąbrzeźno
Lata całe nie jechałem tą linią. Z ciekawością chłonąłem widoki lasów, pół i zapuszczonych stacyjek. Nostalgiczną podróż pociągiem zakończyłem w Wąbrzeźnie. . Stacja wygląda jak stacja, która nie załapała się na program "Dworzec Polski" czy inny "Dworzec +". Popadająca w ruinę wieża ciśnień, zaniedbany budynek stacyjny, rozpadające się perony. Garmin zapiszczał, że jest w pobliżu początku kursu, więc ruszyłem. Wielkie silosy zbożowe na skrzyżowaniu i droga dla rowerów pociągnięta aż do samego miasta. Wąbrzeźno było na trasie mojego pierwszego ultra, to jest maratonu Włocławek - Stegna - Włocławek w 2014 r. Do miasta wtedy nie wjeżdżaliśmy. A ja dzisiaj, i owszem.

Ciekawe. Takie solidne, powiatowe miasteczko średniowiecznej lokacji, z widocznymi śladami "poniemieckiego" rozwoju na przełomie XIX/XX w. Niektóre kamieniczki z pretensjami do secesyjnych pałacyków łódzkich czy zagłebiowskich przemysłowców. Takie mam skojarzenia. Rynek. Na ścianie jednej z kamienic odkrywka przedwojennej reklamy sklepu meblowego. Miasteczko ledwo się zaczęło, a już skończyło. Na rogatkach zatrzymuję się na orlenowską kawkę i kokosankę. Dalsza droga do Lisewa w trakcie modernizacji. Budują równolegle drogę dla rowerów. Zapowiada się solidnie. Asfalt. Dobra szerokość. Gdy tylko mogę korzystam, bo jest prawie na ukończeniu, choć jeszcze nie wyznakowana. Ruch samochodowy znikomy. Przed Lisewem przejeżdżam na autostradą A1. Mam wrażenie, że te współczesne budowle są jakby przeskalowane. Takie ponad ludzką miarę. Autostrada. Węzły drogowe, ekrany akustyczne i bardzo liczne wiatraki. Czuję się jak Guliwer w krainie olbrzymów.

W Działowie szlak mojej dzisiejszej wędrówki odbija na północny wschód. Drogą wojewódzką 543 docieram do Błędowa, a dalej do Zielnowa. Za Zakrzewem wjeżdżam w krainę jezior Pojezierza Chełmińskiego. Nad jednym z nich - Jeziorem Kitnowskim w Kitnowie, a jakże, drewniany dwór wzniesiony na fundamencie starszego, murowanego.

Niedługo potem Boguszewo i stacja kolejowa. Tylko jeden tor na linii Działdowo - Chojnice. Budynek stacji nieczynny. Obok pokolejowy budynek mieszkalny. Dalej droga prowadzi wschodnim brzegiem Jeziora Mełno. Miejscowi chlubią się do dziś, że jezioro "grało" w serialu "Pan Samochodzik i Templariusze". Podobnie zresztą jak zamek krzyżacki w nieodległym Radzyniu Chełmińskim. Za miejscowością Słup fantastyczny zjazd w głęboko wcięta w tym miejscu dolinę rzeki Osy. Następnie mozolna wspinaczka na przeciwległy stok. Dojeżdżam do Łasina. Nazwa tego miasta kojarzy mi się z dżemem. Pewnie dlatego, że w dzieciństwie półki toruńskich sklepów zapełnione były przetworami owocowymi z wyeksponowaną nazwą Łasin na etykiecie. Chwila odpoczynku pod kościołem o potężnej, monumentalnej wręcz ścianie frontowej. Z Łasina jadę na południe. Widowiskowy przejazd mostem prowadzącym przez zwężające się w tym miejscu jezioro Łasińskie. Teren mocno faluje.

Świecie nad Osą
Wjeżdżam od północy i od razu widać wyraźny kształt wczesnośredniowiecznego grodziska. Jest piękne.

Od strony południowozachodniej prezentuje się mniej więcej tak, jak na zdjęciu powyżej.
Lokalnymi drogami dojeżdżam do znanej mi już DW 543. O tej porze, a jest wczesne popołudnie ruch całkiem spory. W drodze do Jabłonowa wyprzedza mnie i wymija sporo samochodów.

Jabłonowo Pomorskie
Zanim wjadę do miasta zbaczam w stronę dworskiego parku i kieruję się "na zamek". Zamek, a w zasadzie pałac w stylu angielskiego neogotyku wybudowano dla Narzymskich został zdewastowany i ograbiony przez Niemców w czasie I wojny światowej, a w Dwudziestoleciu sprzedany przez właścicieli Bankowi Rolnemu w Grudziądzu. Od banku pałac wraz z parkiem i majątkiem rolnym kupiła Matka Maria Karłowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej. Od 1933 jest siedzibą tego Zgromadzenia. Niestety z przerwą na lata okupacji, gdy pałac zajęli Niemcy urządzając z nim obóz "zniemczenia" dla Polaków z Ziemi Chełmińskiej. Siostry wróciły do niego 1 marca 1945 r.

Wycieczkę uważam, za całkiem udaną. Długi, prawie 100-kilometrowy przejazd z sakwami wczesną wiosną, czy raczej przedwiośniem zawsze cieszy. W dodatku udało się poprawić bilans gminny w "moim" województwie kujawsko-pomorskim.

Gminy: Płużnica (1351), Lisewo (1352), Łasin (1353), Świecie nad Osą (1354), Książki (1355) i Jabłonowo Pomorskie (1356)

Trochę inny wariant trasy niż rano. Trzymam się bliżej prawego brzegu Wisły. Jadę przez Stary Toruń, Szosą bydgoską, ul. Broniewskiego. Na rynku pomnik Mikołaja Kopernika udrapowany szarfą w ukraińskich barwach narodowych. Wiadomo dlaczego. Od trzech tygodni Ukraina walczy z rosyjskim najazdem. Tu: taki mały gest poparcia.

Chociaż to prawie połowa marca, ranek zaczyna się delikatnym mrozem. Sobota rano na toruńskim Nowym i Starym Mieście. Puste ulice. Ostre słońce. Wałami Gen. Sikorskiego docieram do ul. Mickiewicza. Jakaś taka mała mi się wydaje. Z dzieciństwa i młodości pamiętam ją jako prestiżową ulicę Torunia. Wysokie kamienice z pocz. XX-wieku w ciągłej zabudowie, liczne sklepy, dyrekcja Lasów Państwowych, akademiki. Wszystko to dawało wrażenie rozmachu, jakiego nabrał Toruń po wyjściu poza granice murów miejskich. W PRL przez wiele lat Mickiewicza chodziły pochody pierwszomajowe. Aż do lat 80-ych, gdy przeniosły się na ul. Dzierżyńskiego (ob. ul. Chełmińska).
Teraz gdy wracam do Torunia po prawie 30 latach nieobecności, Mickiewicza wydaje mi się wąska. Taka jakby nieistotna.
Szosa Bydgoska
Od skrzyżowania z ul. Reja wszystko po staremu. Moje przedszkole, czerwone pruskie koszarowce od lat służące za mieszkania. Park. Tylko stadion żużlowy w innym miejscu. Dawny Merinotex. Oczyszczalnia ścieków, którą zbudowano zanim się z Torunia, nie wyprowadziłem. Po Polchemie nie ma śladu. Za zjazdem w kierunku d. Towimoru, a obecnie Kościoła NMP Gwiazdy Nowej Ewangelizacji, szkoły wyższej i tego wszystkiego, co pobudował tam przedsiębiorczy redemptorysta, wjeżdżam na drogę dla rowerów. Biegnie równolegle do Szosy Bydgoskiej aż do Przysieka.
Przysiek - Rozgarty - Górsk
Pierwsze skojarzenie, jakie nazwy tych wsi budzą to - szkoła podstawowa. Do mojej podstawówki uczęszczały dzieci z tych wsi. Przyjeżdżały rano autobusami szkolnymi i popołudniu były, pod opieką nauczycieli ze szkoły, odwożone do domu. W drugiej połowie l. 70-ych XX w. nie było u nich tzn. w Przysieku, Górsku i Rozgartach szkoły. Nie wiem, kiedy ją w końcu wybudowano. Ja z całego okresu szkoły podstawowej pamiętam "dojeżdżających", jak wtedy nazywano oficjalnie tych uczniów. Nieoficjalnie nazwy były bardziej stygmatyzujące, jakbyśmy dzisiaj powiedzieli. U nas w 11 SP nazywaliśmy ich "bambrami". Można powiedzieć, że w tej nazwie, pejoratywnej w zamierzeniu, był jakiś cień szacunku - przez odwołanie się do gwary wielkopolskiej, gdzie w pierwszym znaczeniu znaczy to tyle co "bogaty chłop". Dzieci z sąsiedniej 22 SP, którą od naszej dzielił tylko chodnik, nie były już tak subtelne. Dla nich wszyscy, chodzący do "jedenastki" w tym także my, mieszkający "na Gagarina" w Toruniu, byliśmy "wieśniakami". Nie wiem skąd takie klasowe rozróżnienia i idąca za tym wzgarda. Zwłaszcza, że do "dwudziestej drugiej" chodziły robotnicze dzieci z os. Fałata. Ich rodzice na ogół pracowali właśnie w pobliskim Merinotexie, Polchemie, Towimorze i Toruńskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Ogólnego.
Teraz wszystko się odwróciło. Wsie te stają lub stały się już się prestiżowymi przedmieściami Torunia. Budują się w nich torunianie, szukający świeżego powietrza, własnego kawałka trawnika i tego wszystkiego, co wiąże się z zabudową jednorodzinną.
Za Rozgartami skręcam na południe i drogą wśród pól dojeżdżam do tzw. Starego Torunia. Góruje nad nim barkowy kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Teraz katolicki, do 1945 r. ewangelicki. Był przez protestantów zbudowany, a po Potopie Szwedzkim odbudowany. Bo przed II wojną światową był Górsk kolonią niemiecką. Tak przynajmniej o nim pisał Orłowicz w swoim "Przewodniku po Województwie Pomorskim" w wydaniu z 1924 r.
A o samym kościele pisał tak:
"Od frontu ma kościół niską wieżę. Stoi on prawdopodobnie na miejscu pierwotnego kościoła w Starym Toruniu, gdyż wzgórze jakie zajmuje jedyne w całej nisko położonej okolicy było wolne od powodzi. sufit kościoła z desek ma malowidła figuralne z 1694 r. Ołtarz renesansowy z końca XVII w. w 1912 odnowił obrazy, sklepienia, ołtarz, ambonę i organy, malarz Fahlberg z Berlina."

Kolej, najbardziej przyjazny rowerzystom środek transportu publicznego potrafi pokazać czasami niemiłe oblicze. Pociąg do Torunia wtoczył się na dworzec Warszawa Wschodnia z opóźnieniem. Miejsca na rowery nie było. Zgodnie z regulaminem przewozu ... umieściłem swojego speca na ostatnim pomoście, obok kolarzówki drugiego z pasażerów podróżującego z rowerem. Wejście tym pomostem do wagonu prawie niemożliwe. W czasie jazdy odczuwalnie spadała temperatura w przedziale i, jak się okazało, w całym wagonie. Próby regulacji "wajchą" nic nie dawały. w pewnym momencie konduktor zaproponował pasażerom zajęcie miejsc w innych wagonach, także 1 klasy. Zrezygnowałem z uwagi na pozostawiony na końcu wagonu rower. Odziany jak na dwór, w polar, kurtkę, czapkę i rękawiczki dojechałem do Torunia. W międzyczasie odebrałem telefon z hostelu z pytaniem, o której zamierzam przybyć, bo zamykają o 21ej. Dali się jakoś uprosić, aby poczekali  z zamknięciem. Aby nie nadużywać uprzejmości "sprintem" przemknąłem ul. Kujawską, mostem i przez miasto na ul. Prostą, gdzie do niedzieli będzie moja baza.